مطالب کمک درسی جهت تدریس پودمان عمران کاروفناوری پایه نهم
آشنایی با ملات های مورد استفاده در آجرچینی
ملات ها از جمله چسب های ساختمانی می باشند که موجب چسباندن قطعات مصالح ،آجر، سنگ،
بلوک و .... به یکدیگر می گردد یا به عبارت دیگر دو قطعه از مصالح ساختمانی را به هم می چسباند. برای ساختن سازه های آجری، سنگی، بلوکی از ملات استفاده می شود. ملات باید چسبندگی و قفل و بست مناسب را بین آجر، سنگ، بلوک بوجود آورد. مقاومت دیوارهای آجری، سنگی و بلوکی و توانایی آن ها برای مقاومت در برابر نفوذ آب به مقاومت و کامل بودن قفل و بست ملات بستگی دارد.
نکات ایمنی هنگام تهیه ملات
هنگام تهیه ملات پوشیدن لباس کار و کفش ایمنی، دستکش الزامی می باشد، زیرا تماس آن با بدن خطرناک است. برای جلوگیری از ورود گرد و غبار آهک، سیمان و خاک به حلق و ریه، استفاده از ماسک الزامی می باشد. هرگز ملات هایی که در آن ها سیمان و آهک به کار رفته است را بدون دستکش با هم مخلوط نکنید.
هنگام ساخت ملات با بیل باید فضای کافی برای چرخش بیل وجود داشته باشد، که هنگام مخلوط کردن دچار مشکل نشده و صدمه نبینید.
ابزار و وسایل مورد نیاز برای ساخت ملات
برای تهیه ی ملات به وسایل و ابزاری مانند بیل،کمچه و استامبولی و ... نیاز می باشد. بیل ساختمانی وسیله ای است برای ساختن ملات.کمچه وسیله ای است به اشکال مختلف و به منظور
کاربردهای گوناگون ساخته می شود. در ساختمان از کمچه برای پهن و یکنواخت کردن ملات روی دیوار یا کارهای دیگر بنایی مانند سیمان کاری استفاده می شود.
مصالح مورد استفاده در ساختن ملات
ملات در همه جای ساختمان به شکل های مختلف مورد استفاده است و یکی از مهمترین مصالح مصرفی در ساختمان می باشد. در ساختن ملات از مصالحی استفاده می شود که به معرفی تعدادی از آن ها می پردازیم. سیمان، آهک،ماسه، خاک رس، گل از جمله ی آن هاست.
سیمان
سیمان ترکیبی است از سیلیکات های مختلف کلسیم و آلومینیم و آهن با نسبت مشخص که با نوع سیمان و مصارف مختلف تغییر می کند. مواد اولیه ای که معمولا برای تهیه ی سیمان به کار می رود، مخلوطی است از سنگ آهک و خاک رس با نسبت های معین. سیمان در کارخانه ی سیمان سازی به دو طریق کارخانه ی - خشک و تر تهیه می شود.پودر سیمان در کیسه های 50 کیلویی و یا توسط بونکرهای حمل سیمان به صورت فله به بازار کار عرضه می شود.
آهک
آهک جسمی است سفید رنگ که از پختن سنگ های آهکی به دست می آید. سنگ آهک را از معدن به دست می آورند و در کوره های آهک پزی حرارت داده و می پزند و به آهک تبدیل می کنند.
ماسه
ماسه یکی از مصالحی است که به صورت مخلوط با آهک به عنوان ملاتی مقاوم در پی سازی های آجری و آجرکاری ها و سایر کارهای ساختمانی استفاده می شود.ماسه در اندازه های استاندارد 6 صدم تا 2 میلیمتر وجود دارد
ماسه طبیعی از نظر تهیه به چند دسته تقسیم می شود:
ماسه ی کوهستانی
ماسه ی کوهستانی در پای کوه در حوالی بستر اولیه ی رودخانه یافت می شود. این ماسه دارای گوشه های تیز بوده و در اثر زبری و خشنی جسم آن، با شیر آهک و یا سیمان پیوند خوبی داشته و سبب چسبندگی زیاد در ملات می گردد.
ماسه ی رودخانه ای
این ماسه بر اثر حرکت زیاد تحت سایش فراوان واقع شده و با ایجاد سطوح صاف و کروی پیوند خوبی در شیره ی آهک و سیمان نداشته و این ماسه با ماسه شکسته مخلوط شده و به کار می رود.
ماسه ی بادی
این ماسه دارای دانه های بسیار ریز بوده که از آن در ملات های آبی و ساروج استفاده شده است.
خاک رس
خاک رس بر اثر دگرگونی و پوسیدن سنگ های آذرین در طول سال های متمادی حاصل می شود، خاک رس دارای انواع مختلف بوده که نوع مرغوبی از آن خاک رسی است که همراه با سیلیس است. از این خاک در سفال گری نیز استفاده می شود.
گل
مخلوطی است از آب، خاک و ماسه نرم به نسبت معین 3 بر 1
ملات ها
ملات ها معمولا به دو دسته تقسیم می گردند:
ملات های هوایی
ملات هایی که در اثر حرارت و گرما در هوای آزاد مقاوم می گردند، مثل ملات گل، کاه گل، گچ و ......
ملات های آبی
ملات هایی که در مجاورت و زیر آب یا رطوبت سخت می شوند، مثل ملات ماسه سیمان، ماسه آهک،گل آهک باتارد
ملات های مورد استفاده در آجرچینی
ملات های مورد استفاده در آجرچینی عبارتند از:
ملات ماسه سیمان
از مخلوط کردن 200 تا 400 کیلوگرم سیمان در هر متر مکعب ماسه شسته و آب به دست می آید. مقدار سیمان بستگی به موارد مصرف آن در ساختمان دارد.مثلا پی سازی، دیوارچینی و.......
ملات ماسه آهک
از مخلوط کردن ماسه و پودر آهک به نسبت 3 بر 1 و آب به دست می آید.از ملات ماسه آهک در چیدن دیوارهای آجری و سنگی وساختن پی های سنگی و آجری استفاده می شود.
ملات گل آهک
ملات گل آهک از مخلوط کردن 150 کیلوگرم آهک شکفته ( پودر آهک ) در یک متر مکعب خاک شنی و آب به دست می آید. از این ملات در دیوارچینی آجری، سنگی وفرش موزاییک استفاده می شود.
ملات با تارد
از مخلوط کردن 200 کیلوگرم پودر آهک و حدود 150 کیلوگرم سیمان در یک متر مکعب ماسه و آب به دست می آید. از این ملات در دیوارچینی آجری، سنگی و فرش کف ها استفاده می شود.
ملات گل
این ملات از مخلوط خاک و ماسه نرم به نسبت معین با آب به دست می آید و در آجرچینی استفاده می شود. معمولا از این ملات در ساختمان های روستایی استفاده می شده است.
نمونه کار با مس-سیدعلی سیدی-طو